E-health en zelfmanagement: Meer Zorg voor Minder Geld
Lappendeken van slimme-technologie-experimenten fnuikt snelle invoering/toepassing van e-health
E-health en zelfmanagement leveren Nederland - buiten de zorgsector - al snel een productiviteitswinst op van minimaal 1 miljard euro. Ook maken ze de zorg veel efficiënter dan nu het geval is. Daardoor zijn minder verpleegkundigen, artsen, psychiaters etc. nodig. Kortom: kleinere personeelstekorten in de zorg. Ook beperkt het de groei van de zorguitgaven. Grootschalige investeringen in e-health en zelfmanagement-concepten leveren forse besparingen op voor het bedrijfsleven en verzekerden. E-health en zelfmanagement maken namelijk zorgverlening buiten werktijd mogelijk. Daardoor worden - ook buiten de zorgsector - aanzienlijke productiviteitswinsten gerealiseerd. Door belemmeringen in de financiering en weerstanden tegen noodzakelijke veranderingen binnen de zorgsector blijft de toepassing van e-health en zelfmanagement steken in een grote lappendeken van experimenten. Mede daardoor wordt het potentieel van e-health en zelfmanagement in Nederland over de gehele linie onvoldoende benut.
Door de vergrijzing en de bevolking ontstaat de komende jaren een nijpend tekort aan arbeidskrachten in de zorg. De komende 30 jaar neemt aantal 65+"ers met 77% toe, terwijl de potentiële beroepsbevolking tegelijkertijd met 9% daalt. Daardoor zijn er steeds minder arbeidskrachten beschikbaar voor de groeiende groep zorgvragers met chronische aandoeningen. Bovendien komen de grenzen aan de groei van de zorguitgaven in zicht.
De uitdaging van het ministerie van VWS, zorgverzekeraars en zorgprofessionals wordt om met minder personeel en minder middelen toch de benodigde zorg te leveren. Onderzoek van het Haagse onderzoeksbureau APE en de universiteit Maastricht geeft aan dat hiervoor mogelijkheden bestaan door beter gebruik te maken van e-health en zelfmanagement in de zorg. Op dit moment is het aanbod van online dienstverlening, telezorg en andere ICT-toepassingen in de zorgsector nog beperkt. Dit verhindert steeds mondiger wordende burgers en patiënten om zelf een grotere verantwoordelijkheid te nemen voor de zorg van hun gezondheid en om daarover mee te beslissen.
De auteurs staven hun bevindingen met cijfers voor vijf in Nederland veel voorkomende (chronische) aandoeningen waarbij een groot beroep wordt gedaan op de gezondheidszorg met cijfers in het rapport e-health en zelfmanagement: een panacee voor arbeidstekorten en kostenoverschrijdingen in de zorg? Het betreft astma, hartfalen, trombose, diabetes en depressie.
5 Voorbeelden van verbetering door zelfmanagement!
1. Zelfmanagement bij astmapatiënten verbetert de gezondheid en leidt tot 36% minder ziekenhuisopnamen, 18% minder bezoeken aan de spoedeisende hulp en 32% minder ongeplande bezoeken aan een dokter.
2. Patiënten met hartfalen hebben de rest van hun leven medische begeleiding nodig. Bij deze patiënten zorgt de toepassing van telezorg voor een vermindering van de sterfte met 34%, voor 21% minder ziekenhuisopnamen door hartfalen en 9% minder algemene ziekenhuisopnamen.
3. Patiënten met tromboserisico slikken doorgaans levenslang bloedverdunners. Continue monitoring en aanpassing van de dosering is nodig om complicaties te voorkomen. Via zelfmonitoring wordt het aantal complicaties gehalveerd en vermindert de sterfte met 36%.
4. Vrijwel alle patiënten met diabetes II gebruiken antidiabetica. Medicatieontrouw zorgt voor een verslechtering van de gezondheid en extra zorggebruik. Via slimme medicijndoosjes en medicijncoaches op internet wordt de medicatietrouw met 40% verbeterd. Dit leidt tot een aantoonbare vermindering van de kosten van diabetes.
5. Internettherapie is medisch effectief bij milde depressies. Door meer gebruik te maken van internettherapie kunnen de kosten van depressie met 4,5% worden verminderd.
Deze vijf voorbeelden geven aan dat er met e-health en zelfmanagement in de zorg nog een hele wereld is te winnen. In de Nederlandse zorgsector worden de mogelijkheden van deze nieuwe technologieën nog maar zeer beperkt benut. Dat maakt de zorg niet alleen onnodig duur en arbeidsintensief, maar zorgt ook voor minder kwaliteit van het leven van de patiënt en productiviteitsverliezen buiten de zorgsector. Het is van groot belang dat belemmeringen in de financiering op korte termijn worden weggenomen en de weerstanden in de zorgsector tegen grootschalige invoering van e-health en zelfmanagement worden weggenomen.
Onderzoek van het instituut Beleid & Management Gezondheidszorg (iBMG) van de Erasmus Universiteit Rotterdam laat ook zien dat e-health ontwikkelingen een vlucht nemen maar de baten nog onvoldoende worden gerealiseerd in de zorgpraktijk. Het ontbreken van een dialoog over de wenselijkheid van e-health ontwikkelingen zorgt ervoor dat de bereidheid van instellingen, professionals en zorgverzekeraars om te investeren in e-health beperkt is. Hierdoor bestaat het risico dat de maatschappelijke baten van e-health onvoldoende worden gerealiseerd. De onderzoekers van het iBMG zien drie belangrijke oplossingsrichtingen. (1) Er is een meer doelgroepgerichte benadering nodig, zodat veel gerichter afspraken over zorg en de inzet van e-health gemaakt kunnen worden door werkgevers, werknemersorganisaties, zorginstellingen en overheden. (2) De financiering van zorg moet meer geënt zijn op het belonen van gezondheidswinst, hogere arbeidsdeelname en maatschappelijke participatie. Dit vergt ook medefinanciering van externe partijen als werkgevers en verzekeraars.(3) Beleid en onderzoek moeten beter op elkaar worden afgestemd zodat beschikbare kennis beter wordt benut en ontwikkelde kennis beter aansluit bij de kennisbehoefte van betrokkenen.
bron 2012 (instituut BMG)